I.Thời điểm thu hoạch
-
Chọn ngày thu tôm dựa vào các tiêu chí như kích cỡ, độ cứng vỏ, màu sắc, tỷ lệ tôm đang lột vỏ, vỏ mềm (< 10%), tôm dị hình (< 5%), đồng thời kiểm tra mùi vị và cảm quan.
-
Nhiều người chọn thu vào ban đêm vì trời mát, tuy nhiên buổi sáng (4–8 giờ) vẫn được ưu tiên nhờ kiểm soát tốt hơn và thu hoạch thuận tiện.
-
Trước khi tiến hành, ao cần được dọn sạch (vụn thức ăn, xác tôm, chất thải), đảm bảo nước trong, chất lượng tốt.
II.Phương pháp thu hoạch
1. Thu cạn ao
-
Xả khoảng 30% nước, dùng vợt lưới dài tương đương một cạnh ao để kéo lần lượt từng khu vực. Khi phần lớn tôm thu được, tiếp tục làm cạn ao để thu phần còn lại.
-
Ưu điểm: tôm ít trộn bùn, vỏ không bị dập, tốn ít thời gian.
2. Đánh lưới/dùng xung điện
-
Phổ biến nhất trong nuôi tôm thẻ chân trắng. Có thể tiến hành sáng hoặc chiều.
-
Cần tháo một phần nước để thu dễ hơn, nhưng xung điện dễ khiến đáy ao bị khuấy, làm tôm lẫn bùn.
3. Phương pháp truyền thống (quảng canh)
-
Với ao lớn hoặc đáy không bằng phẳng, người nuôi có thể sử dụng đăng chắn, chài, lú… để thu tỉa từng con lớn. Áp dụng vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.
Chuẩn bị dụng cụ & đảm bảo sức khỏe tôm
-
Chuẩn bị đầy đủ rổ, xô nhựa, thùng cách nhiệt, lưới, đá sạch, máy sục khí, bạt trải… tùy theo diện tích và khối lượng thu.
-
Kiểm tra dấu hiệu bệnh tật trên tôm trước khi thu. Nếu thấy bất thường, cần xử lý kịp thời và có thể tạm hoãn việc thu hoạch.
-
Tạm ngừng cho ăn trước thu hoạch khoảng 4–6 giờ (không nên quá 48 giờ) để giảm máu bẩn, tránh tôm di chuyển xuống đáy tìm thức ăn, giúp giữ tôm khỏe, ít hao hụt sau thu.
III. Thu hoạch an toàn
-
Khi thu, thao tác phải nhẹ nhàng, tránh dẫm lên tôm, xếp quá dày, để tôm ngoài không khí lâu gây mất ẩm.
-
Mực nước trong ao cần hạ đủ để thu nhanh, hoàn tất trong 4–8 giờ tùy diện tích ao, giữ tôm trong điều kiện tốt nhất.
IV. Bảo quản tôm
A. Bảo quản tôm sống
-
Sau thu, tôm sống được giữ trong lồng bạt hoặc giai chứa nước sạch (mật độ ~300–350 con/m³), có máy sục khí liên tục, duy trì dưới 5 giờ trước khi đưa đi tiêu thụ.
B. Bảo quản tôm đông lạnh/tươi
-
Rửa sạch & lựa chọn: Thực hiện ở môi trường thoáng mát, dùng bạt hoặc rổ nhựa – tránh để trực tiếp trên nền đất hoặc sàn xi măng.
-
Sốc nước đá (gây chết lạnh):
-
Pha hỗn hợp tôm:đá:nước = 2:1:1 (ví dụ: 20 kg tôm với 10 kg đá và 10 l nước). Đảm bảo nhiệt độ khoảng 0 °C, ngâm trong 30 phút.
-
-
Ướp đá sau khi shock:
-
Nếu vận chuyển < 12 giờ: tỉ lệ 10 kg tôm với 5 kg đá.
-
Nếu từ 12–24 giờ: tỷ lệ 10 kg tôm với 10 kg đá.
-
V. Đóng gói & vận chuyển
-
Sau khi ướp, tôm được đóng gói kín đáo, có thể hút chân không hoặc trong thùng cách nhiệt, để giữ lạnh tốt trong quá trình vận chuyển dài.
-
Tránh thu hoạch ngay sau mưa lớn hoặc nhiệt độ thay đổi mạnh để không gây shock cho tôm. Trước khi kéo lưới, kiểm tra các yếu tố môi trường như pH, O₂ hòa tan, độ mặn, nhiệt độ.